Recensie schaakboek Matten deel 5

In de zomer van 1989 veroverde Judit Polgar de harten van de Nederlandse schaakwereld. De toen 13-jarige Hongaarse schaakster maakte met haar sterke optreden tijdens het Ohra-toernooi zoveel indruk dat het publiek in groten getale naar haar kwam kijken. De drukte zorgde er zelfs voor dat de organisatoren de Kroongroep verbanden naar een bijzaaltje. Daardoor was in de grote zaal meer ruimte om het jonge schaaktalent van dichtbij te bekijken.

Het is te lezen in het nieuwste nummer van Matten. Dirk Jan ten Geuzendam kijkt met de inmiddels 32-jarige Polgar terug op haar Nederlandse debuut. Nog steeds koestert ze fijne herinneringen. Mede omdat ze destijds niet alleen sterk, maar ook zeer aanvallend kon schaken. "Zo onbevangen kun je tegenwoordig, nu iedereen met de computer werkt en alles checkt, niet meer spelen."

Het tijdschrift met schaakverhalen krijgt een steeds herkenbaarder vorm. Er is een boekbespreking met Guus Luijters. Een in de archieven opgeduikeld notatieformulier fungeert als basis voor mooi verhaal. Hetzelfde wordt gedaan met een foto. De foto toont de op een massagetafel liggende, schakende Tony Miles tijdens het Interpolis-toernooi van 1985. De Engelse grootmeester had vanwege rugpijn toestemming gekregen zijn partijen liggend op zijn buik te spelen. Verschillende tegenstanders maakten tevergeefs bezwaar. Miles won het schaaktoernooi en bezocht vervolgens in eigen land een medisch specialist. "Deze onderzocht hem en stelde de diagnose: het slechtste wat u in uw situatie kunt doen, is op uw buik gaan liggen."

Verder in Matten: portretten van Viktor Kortsjnoi op leeftijd en van toernooiorganisator Berry Withuis en een in memoriam van David Bronstein. De ideeën zijn goed, de uitvoering is minder. Telkens zit de schrijver het verhaal in de weg. Ze putten uit eigen herinneringen in plaats van het onderwerp de hoofdrol te gunnen.

Het beste verhaal is van John Kuipers over de relatie tussen Jan Timman en zijn oudere broer Ton. De laatste leerde zijn jongere broer schaken, maar werd al snel overvleugeld. Kuipers voert nergens zichzelf op. Die dienstbaarheid levert mooie uitspraken op. "Ja, hij was er echt goed in... en ik had het hem geleerd." Ton Timman spreekt de zin uit met spijt en tevredenheid in één adem.

Naamgeving Herdersmat

Je ziet het vaak bij de jongste jeugd, maar ook wel bij partijtjes tussen huisschakers: herdersmatjes. We spreken dan over een partij die als volgt verloopt: 1.e4,e5 2.Lc4,Pc6 3.Df3 (of 3.Dh5), Lc5 (of een andere zet die het mat niet voorkomt) 4.Dxf7 mat. Een dergelijk mat is lang lang geleden door iemand "herdersmat" genoemd, omdat alleen herders zo dom zouden zijn om daar in te trappen. In de oudheid stonden de herders onderaan de maatschappelijke ladder.

 

Slappe remise in halve finale

In Sofia is de zesde partij in de halve finale van de wk-cyclus in remise geëindigd. De tussenstand Topalov - Kamsky is daarmee op 3,5 - 2,5 gekomen met nog twee partijen te gaan. Gata Kamsky wilde van alles maar kreeg met wit geen enkele kans op winst.
Met de oerdegelijke Caro-Kann verdediging, het geliefde systeem van ex-wereldkampioen Karpov, hield Veselin Topalov de gelederen gesloten. Al snel was de spanning uit de stelling en vanaf de twintigste zet bleef Kamsky het wel proberen maar dat was tegen beter weten in.
In het eindspel moest wit zelfs nog even oppassen, maar via een eeuwig schaakmechanisme werd de puntendeling een feit.
Kamsky zal nu al zijn kaarten op de slotpartij moeten zetten, want de kans dat hij in de zevende partij, met zwart, een winstkans toegeworpen krijgt is te verwaarlozen.

Kamsky brengt spanning terug

In de vierde partij in de tweekamp in de halve finale van het WK tussen de Bulgaar Veselin Topalov en de Amerikaan Gata Kamsky is de spanning weer teruggebracht. Met een overtuigende winst heeft Kamsky de stand gelijk getrokken. Met nog vier partijen te gaan staat het 2-2.
"Topalov doet het in de opening minder dan Karpov tegen mij in Bugojno 1980", sprak Jan Timman al tijdens de partij. Het ging om de dertiende zet waar Topalov zijn paard terugtrok naar b8 in plaats van actief naar a5. Inderdaad kwam zwart in het middenspel onder alsmaar grotere druk. Natuurlijk spon Topalov diverse verdedingswebben maar het mocht niet baten. Kamsky won terecht en alles is weer mogelijk.
Tijdens de persconferentie direct na afloop zaten Topalov en Kamsky er overbodig bij. Er werden wat obligate vragen gesteld die vanuit het Bulgaars werden vertaald in een soort Engels. De vertoning is van een gezapigheid die je niet meer voor mogelijk houdt. De merendeel Bulgaarse pers ziet Kamsky als aangename sparringspartner voor het grotere werk later tegen wereldkampioen Anand.

Topalov overtuigt in tweekamp tegen Kamsky

Veselin Topalov (Bulgarije) heeft in zijn tweekamp over acht partijen met Gata Kamsky (VS) overtuigend gewonnen en staat nu met 1,5 - 0,5 voor.
Gata Kamsky opende furieus met wit, maar verraste zijn tegenstander allerminst. Topalov hield de touwtjes strak in handen gedurende het gehele ingewikkelde en aantrekkelijke duel. In zijn geboorteland ligt er een zware druk op Topalov, hij is papier de sterkste en wil graag het recht verkrijgen wereldkampioen Anand uit te dagen. Met een verlies houden zijn sponsors en fans in Sofia feitelijk geen rekening. Onlangs zei hij nog: "Ik heb maar één rivaal en dat is wereldkampioen Anand." Het leek niet verstandig de tegenstander zomaar extra motivatie te geven, maar deze partij liet zien dat Topalov niet aan grootspraak deed.

Openingsval in Scandinavisch Gambiet

Openingsval in Scandinavisch Gambiet:

1. e4 d5


2. xd5 Pf6


3. c4 c6


4. Da4 Ld7


5. xc6 Pxc6


6. Db3 Pd4


7. Dc3 e5


8. f4 Lb4


9. Dd3 Lf5


10. Dg3 Pe4


11. Dxg7 Pc2+


12. Kd2 Dd3+


13. Kxd3 Pc3++ en wit staat mat.

Deze openingsval in het Scandinavisch Gambiet komt voor in de schaakfilm "Lang leve de Koningin".

Wie zowel van films als van schaken houdt, moet zeker naar "Lang leve de Koningin" kijken. Daarin krijgt het meisje Sara schaakles van een vriendje, waarbij de schaakstukken in haar geest op sprookjesachtige wijze tot leven komen. Sara wordt gespeeld door Tiba Tossijn en er is ook een glansrol weggelegd voor Monique van der Ven als Witte Koningin. Deze fantasievolle jeugdfilm werd gemaakt door Esmé Lammers, de kleindochter van Nederlands enige wereldkampioen schaken Max Euwe.
"Lang leve de Koningin" is opgedragen aan Max Euwe. De schaakpartijen in de film zijn ontleend aan het schaakboek "Oom Jan leert zijn neefje schaken".

Drie prijswinnaars bij de Kerstschaakpuzzel Parool

Er zijn 3 prijswinnaars bij de Kerstschaakpuzzel van het Parool 2008:

1. W. van den Beldt
2. Karel Odink
3. Pieten Peelen

Zij ontvangen van Max Pam het boek over het leven van Tal.